Polski Ład 2.0 zaczyna przybierać ostateczny kształt – również w obszarze CIT. Nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych 15 września została przyjęta przez Sejm i skierowana do Senatu. W toku prac legislacyjnych wprowadzono pewne poprawki do projektu opublikowanego przez Ministerstwo Finansów w czerwcu. W niniejszym tekście wskazujemy najważniejsze zmiany, jakie najprawdopodobniej czekają podatników – w większości od początku 2023 r.
Podatek minimalny dopiero w 2024 r. i na nowych zasadach
Podatek minimalny był jednym z najbardziej kontrowersyjnych elementów pierwszej odsłony Polskiego Ładu. Jego koncepcja była na tyle nieprzemyślana, że w ramach przyjętej nowelizacji uchwalono zawieszenie poboru tego podatku – nie tylko w 2022 r., jak przewidywał pierwszy projekt nowelizacji ustawy o CIT, ale również w 2023 r. Efektywnie przepisy o podatku minimalnym mają zacząć obowiązywać 1 stycznia 2024 r.
Jego kształt – w tym zasady kalkulacji rentowności, która ma być kluczowym kryterium dla ewentualnego objęcia podatkiem danego podmiotu – ma jednak znacząco odbiegać od tego, który wynikał z Polskiego Ładu 1.0. W trakcie procesu legislacyjnego posłowie wprowadzili też inne poprawki, przyjmując rozwiązania, które różnią się również od tych, które wynikały z projektu nowelizacji ustawy o CIT z 27 czerwca 2022 r.
Najważniejsze zmiany w podatku minimalnym, które przyjął Sejm, kształtują się obecnie następująco:
1) zawieszenie stosowania podatku minimalnego również w 2023 r.;
2) zmniejszenie wysokości przychodów uwzględnianych w podstawie podatku – z 4% na 1,5%;
3) rezygnacja z uwzględniania w podstawie opodatkowania podatku odroczonego z tytułu ujawnienia WNiP;
4) modyfikacja kalkulacji wskaźnika rentowności – wpływu na rentowność liczoną na potrzeby stosowania podatku minimalnego nie będą miały:
a) poniesione opłaty leasingowe,
b) przychody oraz koszty bezpośrednio związane z przychodami z tytułu zbycia wierzytelności na rzecz podmiotu świadczącego usługi faktoringowe (faktora),
c) wzrost kosztów zakupu energii elektrycznej, cieplnej lub gazu,
d) kwoty akcyzy zawarte w cenie sprzedawanych towarów,
e) 20% kosztów wynagrodzeń (ze składkami na ZUS i PPK),
f) zapłacone podatki i parapodatki (akcyza, podatek od sprzedaży detalicznej, podatek od gier, opłata paliwowa, opłata emisyjna);
5) alternatywna metoda ustalania podstawy opodatkowania – jako 3% przychodów;
6) poszerzenie katalogu podmiotów wyłączonych z opodatkowania podatkiem minimalnym o:
a) podmioty, których większość przychodów pochodzi z wykonywania działalności leczniczej,
b) małych podatników,
c) spółki komunalne,
d) podmioty, które w przeciągu trzech ostatnich lat podatkowych osiągnęły poziom rentowności w wysokości co najmniej 2%,
e) podmioty postawione w stan upadłości lub likwidacji,
f) podatników będących stroną umowy o współdziałanie,
g) firmy faktoringowe,
h) przedsiębiorstwa górnicze korzystające z pomocy publicznej;
7) modyfikacja przepisów o prostej strukturze (art. 24ca ust. 14) – spółka nadal będzie uważana za posiadającą „prostą strukturę” (co wyłącza z podatku minimalnego), jeśli będzie posiadała nie więcej niż 5% udziałów (akcji) w kapitale innej spółki.
Nawet dziś – po uchwaleniu nowelizacji przepisów o podatku minimalnym – trudno jednak wskazać, czy odroczenie wejścia regulacji aż do 2024 r. jest tylko ukłonem w stronę podatników, czy może grą na czas ustawodawcy. Od samego początku pomysł podatku minimalnego rodzi duże kontrowersje, dlatego w tym obszarze wszystko jest jeszcze możliwe – włącznie z całkowitą rezygnacją z wprowadzenia tego rozwiązania.
Koniec ukrytej dywidendy
Przepisy o ukrytej dywidendzie mają zostać uchylone jeszcze zanim weszły one w życie – w tej materii nic (na szczęście) się nie zmieniło w porównaniu do pierwotnego projektu Ministerstwa Finansów.
Estoński CIT bardziej precyzyjny
Zmiany dotyczące ryczałtu od przychodów spółek nie będą rewolucyjne – zamiast tego Ministerstwo Finansów planuje nieznaczne ułatwienia lub doprecyzowanie przepisów. Modyfikacji mają ulec m.in. zasady rozliczania użytku prywatnego samochodów oraz terminy płatności zaliczek na dywidendę.
Zmiany w zakresie estońskiego CIT zostały szczegółowo omówione w odrębnym tekście „Polski Ład 2.0 a zmiany w estońskim CIT”.
Likwidacja szczególnych zasad zaliczania składek ZUS do kosztów
To zmiana mało zauważalna, ale pozytywna dla podatników. Od 2023 r. składki na ZUS finansowane przez płatnika będą stanowić koszt podatkowy w miesiącu, za który są należne – pod warunkiem, że zostaną opłacone w terminie.
Nawet po uchwaleniu nowelizacji przepisów o podatku minimalnym trudno wskazać, czy odroczenie wejścia regulacji aż do 2024 r. jest tylko ukłonem w stronę podatników, czy może grą na czas ustawodawcy. Od samego początku pomysł podatku minimalnego rodzi duże kontrowersje, dlatego w tym obszarze wszystko jest jeszcze możliwe – włącznie z całkowitą rezygnacją z wprowadzenia tego rozwiązania.
Korzystniejsze zasady rozliczania finansowania wydatków kapitałowych
Polski Ład 1.0 wprowadził rygorystyczne ograniczenie wyłączające możliwość zaliczania odsetek od pożyczek uzyskanych od podmiotów powiązanych i przeznaczonych na transakcje kapitałowe (nabycie udziałów/akcji) do kosztów podatkowych. Nowelizacja przyjęta przez Sejm łagodzi zakres stosowania art. 16 ust. 1 pkt 13f ustawy o CIT. Zaliczanie do kosztów uzyskania przychodu takich wydatków związanych z takimi pożyczkami (zwykle odsetek) będzie możliwe – pod warunkiem, że zostaną one wykorzystane na nabycie udziałów (akcji) podmiotu niepowiązanego bądź gdy pożyczki udzielane są przez bank lub SKOK.
Likwidacja CIT/WZ
Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami podatnicy stosujący tzw. ulgę na złe długi (art. 18f ustawy o CIT) byli obowiązani do składania informacji CIT/WZ, stanowiącej załącznik do zeznania CIT-8, w której należało wykazać wierzytelności objęte tą ulgą. Polski Ład 2.0 przewiduje likwidację tego obowiązku raportowego, co powinno przełożyć się na wzrost zainteresowania podatników stosowaniem ulgi.
Zmiany w zakresie transakcji „rajowych”
WH-OSC ważne do końca roku
Bieżący rok jest przełomowy dla stosowania przepisów o podatku „u źródła”. Po 3 latach od wprowadzenia do ustawy o CIT art. 26 ust. 2e zaczął realnie obowiązywać mechanizm pay and refund, choć w nieco złagodzonej formie w porównaniu z pierwotnymi (i sukcesywnie odraczanymi) regulacjami.
Wyłączenie ze stosowania ww. mechanizmu możliwe jest m.in. poprzez złożenie oświadczenia zarządu płatnika (formularz WH-OSC). Jednak aktualne przepisy ustawy o CIT przewidują, że ważność tego oświadczenia wynosi tylko 2 miesiące. Od 2023 r. problem zostanie rozwiązany – złożenie formularza WH-OSC będzie zwalniało z obowiązku stosowania mechanizmu pay and refund do końca roku podatkowego.
Niezależnie od powyższego, Minister Finansów, dostrzegając tegoroczny chaos związany z oświadczeniami WH-OSC, w drodze rozporządzenia przedłużył ważność oświadczeń złożonych w 2022 r. do końca roku.
Nowelizacja pewna?
Większość z omawianych zmian ma wejść w życie 1 stycznia 2023 r. (oprócz regulacji dotyczących podatku minimalnego, które mają zacząć obowiązywać dopiero od 2024 r.). Mając na względzie, że ustawa została uchwalona przez sejmową większość, można zakładać, że jej finalny kształt nie będzie się już znacząco różnił. To zatem dobry moment na zapoznanie się z treścią nowych przepisów i rozpoczęcie przygotowywań do ich wdrożenia.
